شاهِ بی‌مردم
تاریخ انتشار: ۲۱ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۷۱۹۹۷۲
رژیم پهلوی گرچه در ظاهر زمینه‌های مشارکت سیاسی مردم را فراهم ساخته بود اما طی دوران حکومتی خود به‌خصوص بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تمرکزگرایی را دنبال کرد و به‌طور دائم تسلط خود را بر منابع قدرت و جامعه گسترش داد. این ویژگی حکومت پهلوی باعث بی‌توجهی به مطالبات سیاسی مردم شد؛ وضعیتی که پیامد آن ایجاد بحران مشارکت و به‌دنبال آن تضعیف مشروعیت حکومت بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
احسان نراقی؛ در سال‌های سلطنت پهلوی دوم، به‌ویژه در سال‌های پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تلاش دولت در جهت کاهش تاثیرگذاری نهادهای مشارکت قانونی بر ساختارها و سیاست‌گذاری‌ها، نوعی بی‌مسئولیتی حکومت را در مقابل مردم رقم زد و تمرکز و تمرکزگرایی را شدت بخشید. حتی فضای باز سیاسی ناشی از فشارهای بین‌المللی که در اواخر سلطنت محمدرضاشاه در ایران بروز کرد، به مثابه نوشداروی پس از مرگ سهراب بود، چرا که اقدام ملموسی از طرف دولت در جهت تقسیم قدرت صورت نپذیرفت.
حوزه انتخاب نمایندگان و نامزدها در احزاب و مجالس دیگر نیز خیلی بهتر از این وضعیت نبود. آنچه در مورد مشارکت سیاسی در دوره پهلوی می‌توان گفت، این است که با وجود شکل‌گیری ارکان مشارکت سیاسی (هرچند ظاهری) در دوره پهلوی دوم از قبیل مجلس، انتخابات، احزاب و... ، مشارکت سیاسی نهادینه نشد و سیر منطقی خود را طی نکرد و هرچه به پایان حاکمیت پهلوی نزدیک می‌شویم، مشارکت سیاسی مخدوش‌تر شده‌است.
امیرعباس هویدا در نخستین سال‌های نخست‌وزیری خود با مطبوعات از در دوستی درآمد و با آنها حشر و نشر زیادی داشت، ولی در سال‌های آخر صدارت خود به تدریج از آنها کناره گرفت و در ظاهر رعایت احترام را می‌کرد تا اینکه سرانجام در سال ۱۳۵۳ تصمیم به لغو مجوز بیش از ۵۰روزنامه و مجله را گرفت و برای این کار با دکتر داریوش همایون مدیر روزنامه آیندگان، طرح انهدام مطبوعات را پی‌ریزی کرده و به مرحله اجرا درآورد.
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا سال ۱۳۳۶ حکومت نظامی از جانب رژیم پهلوی اجرا شد. همه احزاب سیاسی و اتحادیه‌های کارگری و تشکل‌های مدنی دیگر غیرقانونی اعلام شدند و سانسور شدیدی بر مطبوعات تحمیل شد. مخالفان به تمامی ریشه‌کن شدند و جریان نفت از سر گرفته شد. شاه پس از اعاده قدرت، سرلشکر زاهدی را برکنار کرد و توانست تسلط مؤثر خود را بر دیگر گروه‌های درونی حکومت، سیاستمداران، ارتش و... تحمیل کند.
حسین فردوست؛ در دوران قدرت علم که در واقع مهم‌ترین سال‌های سلطنت محمدرضاست، نماینده‌های مجلس با نظر او تعیین می‌شدند. در زمان نخست‌وزیری اسدا... علم، محمدرضا دستور داد که با علم و منصور یک کمیسیون سه نفره برای انتخابات نمایندگان مجلس تشکیل دهم. هر روز، منصور با یک کیف پر از اسامی به آنجا می‌آمد. منصور اسامی افراد مدنظر را می‌خواند و علم هر که را می‌خواست تایید می‌کرد و هر که را نمی‌خواست دستور حذف می‌داد. منصور نیز با جمله «اطاعت می‌شود»، با احترام حذف می‌کرد.
در دوران محمدرضاشاه، دو عامل عمده روند شکل‌گیری طبقات اجتماعی را تحت تاثیر خود داشت؛ نخست تلاش رژیم برای حفظ نظام سیاسی که عملا با مشارکت طبقات اجتماعی تنافی داشت و دوم شرایط خاص بین‌المللی و ورود اکثر کشورهای جهان در عرصه توسعه و نوسازی که موجب برانگیختن احساس جمعی طبقه متوسط جدید در ایران شد. این شرایط دوگانه سیاسی ــ اجتماعی در فرآیند طبقه‌سازی، رژیم را با معضلات خاصی مواجه کرد.
در زمینه مشارکت سیاسی مردم در دوره پهلوی دوم به این نتیجه می‌رسیم که به‌دلیل ساختار اقتدارگرایانه قدرت در این دوره و با توجه به ماهیت «دولتی و فرمایشی بودن احزاب» و ناآگاهی و رشد سیاسی مردم ایران و تجربه محدود مشارکت سیاسی در انتخابات و عدم تمایل دولتمردان و نخبگان حاکم در زمینه بسط مشارکت سیاسی، این امر در سطح فرآیند فرهنگ سیاسی نشان‌دهنده «فرهنگ سیاسی تبعی» در ایران و اراده حاکم بر این دوره نیز خواهان تداوم همین وضعیت بوده است.
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: شاه محمد رضا پهلوی مردم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۷۱۹۹۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مشارکت ۳۱ استان کشور در دومین دوره جشنواره ملی دوست من کتاب
به گزارش خبرگزاری مهر، عاطفه زارعی عصر چهارشنبه در اختتامیه جشنواره ملی شعر و داستان کودک و نوجوان «دوست من کتاب» ضمن تبریک روز بزرگداشت مقام معلم اظهار کرد: همدان پایتخت تاریخ و تمدن ایران است و هر کجا خبری از تمدن، پیشرفت و توسعه به گوش می‌رسد سرنخ‌هایی از کتاب و کتابت به خوبی مشهود است.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه دومین اختتامیه جشنواره ملی شعر و داستان کودک و نوجوان با حمایت‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، محافل ادبی در کشور و استان‌ها شکل گرفته است افزود: هدف این جشنواره شناسایی استعدادها و پرورش اندیشه‌ها در راستای غنی‌سازی و ترویج فرهنگ و ادبیات ایران است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان همدان با اشاره به اینکه همچنین هدف از این جشنواره شناخت واقع‌بینانه از ادبیات کودکان و نوجوانان و تلاش مستمر برای پی بردن به ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بالقوه آنهاست خاطرنشان کرد: حمایت، هدایت و راهبری بالیدن به نسل نوجوانی است که اندیشه ورز جستجو کند، بخواند، بپرسد، بنویسد و روی پای فرهنگ کشور خود بایستد.
وی تصریح کرد: با توجه به رسالت و مأموریت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مبنی بر ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی؛ راه اندازی محفل‌های ادبی و از دل این محفل «جشنواره ملی شعر و داستان دوست من کتاب» متولد شد.
زارعی با بیان اینکه آئین «اختتامیه نخستین دوره جشنواره دوست من کتاب» تیرماه ۱۴۰۰ برگزار شد و امروز ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ شاهد برگزاری دومین دوره اختتامیه هستیم ادامه داد: امروز گرد هم آمده‌ایم تا شعر و داستان‌های ارسالی درباره کتاب و اهمیت آن را تأکید کنیم.
وی با اشاره به اینکه در کنار محفل ادبی، محفل قرآنی نیز در کتابخانه‌های عمومی شکل گرفت خاطرنشان کرد: به همین دلیل بخش ویژه دومین دوره جشنواره با محوریت قرآن و عترت پیامبر اسلام (ص) تعریف شد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان همدان با بیان اینکه در مرحله اول جشنواره دوست من کتاب ۱۹ استان مشارکت داشتند و در مرحله دوم ۳۱ استان مشارکت کردند گفت: نقطه قوت این جشنواره حضور چهره‌های برجسته ادبی به عنوان داوران این جشنواره است که از تک تک آنها باید قدردانی کنیم.
زارعی در ادامه اضافه کرد: در این جشنواره ۸۵۰ اثر از ۳۱ استان ارسال و مورد داوری قرار گرفته است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان همدان خاطرنشان کرد: این جشنواره در دو بخش شعر و داستان ۳۷ برگزیده دارد و در مجموع از ۴۲ نفر تقدیر می‌شود.
وی در پایان متذکر شد: امیدوارم با شناخت عمیق و واقع‌بینانه از کودک و نوجوان و با اشتراک دانش شخصی شاهد رشد، شکوفایی و مانایی ادبیات کودکان و نوجوان باشیم.
کد خبر 6094663
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت